Ik ben een schrijver. Ik schrijf al mijn hele leven. Ik schrijf als ik blij ben. Ik schrijf als ik boos of verdrietig ben. Ik kijk om me heen en ik schrijf. Zoals een schilder schildert, een musicus componeert, een dichter dicht of een fotograaf fotografeert. Ik ben een schrijver, ik schrijf, het is mijn ding.
Kunnen schrijven heeft natuurlijk te maken met de beheersing van de Nederlandse taal. Want hoe breng je een boodschap over of schrijf iets wat mensen raakt, als je de taal niet goed beheerst? Maar verhalen schrijven, columns schrijven, gedichten schrijven, het is natuurlijk meer dan beheersing van grammatica en spelling. Wat dat betreft voel ik me gezegend. Schrijven is mijn uitlaatklep en het gebeurt bij mij vanzelf. Ik ga zitten en mijn vingers doen het werk, alsof mijn hoofd er niets over te zeggen heeft.
Maar lieve mensen, ik realiseer me een ding. Een mens hoeft niet te schilderen. Een mens hoeft niet te fotograferen. Een mens hoeft geen muziekstukken te componeren. Maar in de meest banale zin des woords moet iedereen in deze tijd een beetje kunnen schrijven.
Hoe schokkend vond ik het om van de week weer eens met mijn neus op de feiten gedrukt te worden. Nederland telt 1,3 miljoen mensen ouder dan 12 jaar die niet of nauwelijks kunnen schrijven. En dan hebben we het niet over een correct gebruik van D’s en T’s. Van die 1,3 miljoen mensen hebben er 250.000 überhaupt geen begrip van letters. De overige 1.050.000 personen kunnen hun eigen naam en wat simpele woorden schrijven, maar grammaticale zinnen zijn niet te verwachten. En in een niet gepubliceerd Cito-onderzoek uit 2006 bleek dat 10% van de leerlingen groep 8 verlaat met een taalachterstand van tenminste 2 jaar.
De oorzaken lopen uiteen. Van neurologische problemen (waaronder zware dyslexie) tot slechte scholing of psychische problemen. Maar het feit is dat van iedere 10 volwassenen die u om u heen ziet lopen, er eentje is die nauwelijks schrijft.
En zoals ik al zei: in de meest banale zin des woords moet iedereen in deze tijd een beetje kunnen schrijven. We moeten contact houden met instanties. We moeten schrijven op ons werk – zelfs al sta je achter een lopende band, dan nog moet je dingen kunnen lezen of schrijven-. En nog belangrijker: voor het onderhouden van onze sociale contacten wordt schrijven steeds belangrijker. Facebook. Even een Whatsappje versturen. Steeds meer gebeurt met letters. De tijd dat je de telefoon pakte om 20 mensen persoonlijk uit te nodigen voor je verjaardag is echt voorbij.
Het gevolg van deze ontwikkeling is dat steeds meer mensen die laaggeletterd zijn, zich toch zichtbaar maken in hun sociale netwerk en vaak ook daar buiten. Je kunt je onzichtbaar maken of je kunt participeren. En gelukkig doen steeds meer mensen dat laatste.
En ja, ook ik irriteer me aan het taalgebruik als “Me auto is stuk” of “Je vader kwam nog langs gisteren”. En ja, ook ik plaats wel eens een opmerking als iemand een ander wijst op taalfouten, maar er zelf dan ook twee maakt in vier zinnen. Nog sterker, hoe goed mijn eigen taalbeheersing ook is, ook nadat ik mijn eigen column een keer of vijf heb doorgelezen, dan nog zit er altijd wel een spelfout in.
Maar om even tot het punt te komen. Als u niet goed bent in het invullen van uw belastingpapieren, hoeft u het dan niet meer te doen? Als u niet goed bent in het consequent zijn in de opvoeding van uw kinderen, stopt u dan überhaupt met opvoeden? En zou u het leuk vinden als mensen u uitlachen omdat u het toch probeert. Dat u stevig gewezen wordt op de fouten die u maakt en u de grond in wordt getrapt inplaats van dat u hulp krijgt? Of krijgt u liever een compliment dat u participeert in plaats van dat u zichzelf wegstopt?
Ik heb de stille hoop dat deze column er voor zorgt dat we mensen proberen positief te stimuleren. En als u daar de tijd niet voor wilt nemen, dat u zich dan realiseert dat dit niet de keuze is van die 1.300.000 Nederlanders.
Ik kan schrijven. Wellicht beter dan velen van u. Want schrijven is meer dan spelling. Heb respect voor zij die het minder goed dan u kunnen en het toch proberen. Dat is een compliment waard!
Kunt u dat niet opbrengen, dan nodig ik u van harte uit om hier een zelf gecomponeerd muziekstukje te posten. Daar vind ik dan iets van. Want ja, ik lees ook noten en speel fluit, piano en een beetje gitaar. Succes!
Eline
Kopfoto: Eline Ploch
Ga ik toch zelf ook nog in de fout met twee keer dient. Niet nagelezen voor het verzenden. En ik zie dat de woorden waar het om gaat niet zijn doorgekomen omdat ik ze op een bepaalde manier had gemarkeerd. En nu het foutje: tenminste moet in deze betekenis als ten minste worden geschreven.
Nog een foutje: dient in deze betekenis (op z’n minst) dient te worden geschreven als . Twee woorden dus. Mooie column, compliment.
Jawel, vautje gevonden. ‘Ik irriteer me aan…’