Nederland – Misdaad mag niet lonen. Daar zetten de politie zich, samen met een groot aantal andere overheidsdiensten, stevig voor in. In 2016 is in totaal 402.081.905 euro afgepakt van criminelen, een flinke stijging ten opzichte van 2015. Dit is het resultaat van de samenwerking tussen politie, Openbaar Ministerie, Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst, douane, de Dienst Domeinen, het Centraal Justitieel Incassobureau en andere partners binnen het programma Afpakken.
Veel geld op tafel (1,5 miljoen euro)
‘Het is belangrijk dat we zoveel mogelijk geld terughalen dat verdiend is met criminele activiteiten’, stelt Pieter Jaap Aalbersberg, politiechef van de Eenheid Amsterdam en portefeuillehouder Afpakken. ‘Als overheid, en zeker als politie, staan wij voor een veilige en rechtvaardige samenleving. Criminelen die hun status ontlenen aan snel verdiend geld en daarmee een aanzuigende werking hebben op bijvoorbeeld jongeren in hun omgeving, moeten hard worden aangepakt in hun portemonnee. Misdaad mag niet lonen.’
Instrumenten
Afpakken is vooral het werkterrein van financieel-economische rechercheurs. Aalbersberg: ‘Zij werken nauwgezet aan de bewijsvoering van de strafbare feiten en het daarmee verdiende geld. Want natuurlijk moet een verdachte wel eerst veroordeeld worden voor de officier van justitie hem het verkregen voordeel kan ontnemen, een goed verbeurd kan verklaren, een boete kan opleggen of een schikking kan aanbieden. En soms zijn andere, niet strafrechtelijke instrumenten beter geschikt. Denk aan een maatregel van de fiscus, of zorgen dat iemand zijn ambt niet meer uit mag voeren. Met elkaar kijken wat de meest effectieve maatregel is.’
Slachtoffers
Een belangrijk doel van de overheid is dat het geld zo veel mogelijk terugvloeit naar de slachtoffers van de gepleegde strafbare feiten. De rest vloeit naar de staatskas. Het geld waarmee slachtoffers gecompenseerd worden, wordt niet bijgehouden. Het genoemde resultaat is derhalve enkel het deel dat in 2016 terugvloeide naar de staatskas.
Enorme toename
Op 1 januari 2017 trad een nieuwe Aanwijzing Afpakken in werking. Deze beleidsmaatregel van het Openbaar Ministerie gaat in op de instrumenten die ter beschikking staan voor het afpakken van crimineel verkregen vermogen. De aanwijzing geeft ook regels voor de ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel. Dat de aandacht voor afpakken groeit en dat samenwerking loont, is zichtbaar aan de cijfers van de afgelopen jaren. In 2012 pakten de samenwerkende partijen bijna 50 miljoen af, in 2013 was dat bijna 90 miljoen, in 2014 steeg het door naar 136 miljoen en in 2015 stond de teller op 143,5 miljoen euro. En in 2016 pakten we met elkaar dus ruim 402 miljoen euro af.
Breed inzetbaar
Aalbersberg: ‘Afpakken wordt nog te vaak gezien als neventaak, maar wat mij betreft is het een kerntaak. Als we niet afpakken, maken we misdaad aantrekkelijker. Als we niet afpakken, kan dit de integriteit van een hele branche aantasten. Als we niet afpakken, krijgen onzekerheid en onveiligheid alle ruimte.
Het is een misvatting dat afpakken alleen gericht is op stinkrijke criminelen die in villa’s wonen, in dikke auto’s rijden en dure klokjes dragen. Het is een middel dat juist breed inzetbaar is. Als politie werken we ook in 2017 weer keihard aan het voorkomen dat veelplegers, woninginbrekers, overvallers en verdachten van ondermijnende criminaliteit profijt hebben van hun daden.’
