Regionaal – In het Nederlandse bedrijfsleven is er sprake van ‘graaiflatie’, zo blijkt uit onderzoek van economen van de Rabobank. Bedrijven slagen er namelijk beter in om stijgende kosten door te berekenen aan de klant dan vooraf werd gedacht, waardoor de winstmarges hoger zijn dan voor de tijd van hoge inflatie.
Volgens de Rabobank hebben bedrijven hun prijzen meer verhoogd dan de stijgende kosten rechtvaardigen. Als bedrijven hun verkoopprijzen niet verder hadden verhoogd dan minimaal noodzakelijk zou zijn geweest om hun winst op peil te houden, dan had de stijging van afzetprijzen in 2022 theoretisch gezien 2,2 procentpunt lager kunnen uitpakken. Dit komt neer op ongeveer een vijfde van de totale inflatie in 2022, waarbij de gemiddelde consumentenprijsstijging op 11,6% lag.
Hoewel een groot deel van de prijsverhogingen werd veroorzaakt door duurdere energie en stijgende grondstofprijzen, constateren de Rabo-economen Hugo Erken en Stefan Groot dat bedrijven de consument meer hebben laten betalen dan nodig was om hun winst op peil te houden.
“We zien dat de winsten vrij fors zijn en dat de winstquote is toegenomen, met name in het vierde kwartaal van 2022”, aldus het rapport. “In eerste instantie was het idee dat ook bedrijven deels op hun winstmarges zouden moeten interen. Maar de rekening van de inflatie is terechtgekomen bij de consument. Dat is een feit.”
Vakbond FNV heeft ook recentelijk de winstontwikkeling van grote beursgenoteerde bedrijven onderzocht en suggereerde op basis daarvan dat er sprake is van ‘graaiflatie’, waarbij bedrijven extra prijsverhogingen doorvoeren in tijden van hoge inflatie. In het onderzoek van de Rabobank erkennen de economen dat het effect van graaiflatie “zeker niet verwaarloosbaar” is, maar dat het niet specifiek werd uitgezocht.
Het onderzoek van de Rabobank is gebaseerd op CBS-statistieken over de productie van bedrijven, inkoopprijzen, afzetprijzen en totale winsten van ondernemers en zelfstandigen. Hierdoor ontstaat een totaalbeeld van het gehele bedrijfsleven in Nederland. De economen benadrukken wel dat ze het liefst ook hadden willen uitsplitsen naar sectoren, maar dat dit op basis van de beschikbare CBS-gegevens niet mogelijk was.
Al met al lijkt het er dus op dat de consument de dupe is geworden van de inflatie, aangezien bedrijven erin zijn geslaagd om hogere winstmarges te behalen door prijsverhogingen door te voeren. Het is de vraag of er op korte termijn verandering zal komen in deze situatie.
Grasduinen in het rapport kan hier.
Relevant artikel:
