Regionaal – Gaat Nederland links- of rechtsom vandaag? De kiezer is aan zet. Maurice de Hond geeft in een een slotpeiling aan dat de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 veel opmerkelijke overeenkomsten vertonen met die van 2002, waarin de zittende premier niet deelnam en de regeringspartijen aanzienlijk terrein verloren.
In de slotpeiling van de Hond wordt duidelijk dat de dynamiek van deze verkiezingen voornamelijk wordt aangedreven door het verlies van de vier regeringspartijen en de opkomst van de PVV. De laatste dagen voor de verkiezingen heeft een opmerkelijke verschuiving laten zien, vooral sinds Geert Wilders op 12 november actief deelnam aan politieke discussies op televisie.
Tekst gaat door onder foto
Uit onderzoeken bleek eerder dat de PVV een belangrijke rol zou spelen, vooral onder potentiële kiezers van NSC en VVD. De afkeer voor een regering met PvdA/GroenLinks bleek groter dan voor een regering met de PVV. Wilders kon scoren met standpunten over migratie, ondersteund door kiezers rechts van het politieke midden. Timmermans benadrukt vooral de klimaatproblematiek.
Gisteren nam de VVD afstand van regeren met de PVV. Wilders reageerde hierop dat er paniek is bij de VVD. “De PVV wordt te groot voor ze. Ze slaan nu wild om zich heen.” Doordat de VVD nu afstand heeft genomen van de PVV, zal een deel van de VVD kiezers voor Wilders gaan kiezen. De middenpartijen lijken er niet meer toe te doen, al zal daar ook een deel van de kiezers voor kiezen. Het is daarbij belangrijk te beseffen dat de groep linkse kiezers in Nederland op dit moment beduidend kleiner is dan de groep rechtse kiezers
Nieuwe dynamiek
De afwijzende houding van VVD en NSC tegenover de PVV in de regering creëert een nieuwe dynamiek. Wilders is acceptabeler voor kiezers in het midden en rechts, waardoor de PVV in de laatste week terrein won. Ondertussen verloor Omtzigt/NSC het momentum.
De cruciale vraag word vandaag: zou de afkeer van PvdA/GroenLinks-Timmermans bij rechts groter zijn dan de afkeer van PVV-Wilders bij links? Met een aanzienlijk kleinere groep linkse kiezers, maar sterkere concurrentie aan de rechterkant, ontstaat de dynamiek van strategisch stemmen. Het is daarbij belangrijk te beseffen dat de groep linkse kiezers in Nederland op dit moment beduidend kleiner is dan de groep rechtse kiezers.
PvdA/GroenLinks kan mogelijk 2/3e van linkse stemmen binnenharken, terwijl de PVV hooguit ruim 1/3e van rechtse stemmen kan verwachten. Dit zou voor PvdA/GroenLinks 2 extra zetels opleveren en voor de PVV 5 zetels. Dit gevoel bij de kiezers zal ook invloed hebben op de opkomst. Zal die sterker stijgen in de steden met een groter aandeel linkse kiezers of juist in de gebieden waar veel meer rechtse kiezers wonen zoals Purmerend?
Strategisch stemmen
De impact van strategisch stemmen word extra benadrukt door de afwijzing van VVD en NSC tegen het regeren met de PVV. De slotpeiling wijst op een kans voor de PVV om te profiteren van strategische stemmers. Als de opkomst voor de PVV gunstig is, zou de partij de grootste kunnen worden. De dynamiek van deze verkiezingen roept herinneringen op aan 2002. De uitkomst zal bepaald worden door de strategische keuzes van de kiezers vandaag.
Het wordt vandaag dus retespannend. Gaat Nederland vandaag links- of rechtsom? Gaat u stemmen? Kijk hier voor een stembureau in Purmerend.
