Regionaal – De leefbaarheid en sociale samenhang in de voormalige groeikernen, ook wel New Towns genoemd, verslechteren in een versneld tempo. Dit blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Zorgen voor New Towns; van groeikern tot aandachtsgebied’, dat vandaag in Nieuwspoort werd overhandigd aan minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening). Het rapport benadrukt de dringende behoefte aan actie om deze steden toekomstbestendig te maken. Gemeenten kunnen deze uitdaging niet alleen aangaan; er is hulp van het Rijk nodig.
Het onderzoek werd uitgevoerd door het Verwey-Jonker Instituut, Bureau Louter en Platform31, in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de New Town Alliantie, die zeven voormalige groeikernen vertegenwoordigt. De New Towns waaronder Purmerend zijn gebouwd in de jaren ’60, ’70 en ’80, herbergen veel tevreden bewoners, maar de veroudering van de wijken en achterblijvende voorzieningen dreigen de aantrekkelijkheid van deze steden te ondermijnen.
Grootschalige veroudering en tekort aan voorzieningen
De snel verouderende wijken uit de jaren ’70 en ’80 vertonen zorgwekkende tekenen van verval. Het onderzoek wijst op de noodzaak voor herstructurering en vervanging van hele wijken. Belangrijk is ook de constatering dat de voorzieningen in deze steden achterblijven bij de groeiende behoeften van de bewoners. Vooral sociaal-culturele voorzieningen, jongerenvoorzieningen en plekken voor ontmoeting zijn onvoldoende aanwezig, wat de woonaantrekkelijkheid negatief beïnvloedt.
Veranderde bevolkingssamenstelling en afnemende woonaantrekkelijkheid
Door de afnemende aantrekkelijkheid van de New Towns verandert ook de bevolkingssamenstelling. Veel mensen verhuizen naar deze steden vanwege de betaalbare huur- en koopprijzen, maar het onderzoek toont aan dat huishoudens met meer financiële middelen nu vaker naar nieuwere wijken verhuizen of de stad zelfs verlaten. Dit verhoogt de druk op de leefbaarheid en vraagt om snelle actie om verdere achteruitgang te voorkomen.
Hulp van het Rijk is cruciaal
De omvang en complexiteit van de renovatie- en herstructureringsopgave zijn zo groot dat gemeenten deze niet zelfstandig kunnen financieren. De New Town Alliantie doet daarom een beroep op het Rijk om te investeren en de New Towns op te nemen in landelijke beleidsinstrumenten zoals de Nota Ruimte, het Volkshuisvestingsfonds en strategische investeringsagenda’s. De Alliantie schat de benodigde investeringen op zo’n €3 miljard, naast de benodigde expertise en regelgevingsruimte.
Lessen voor de huidige bouwplannen
Michel Bezuijen, voorzitter van de New Town Alliantie en burgemeester van Zoetermeer, benadrukt dat het kabinet bij huidige bouwplannen niet alleen naar de korte termijn moet kijken, maar ook aandacht moet hebben voor het sociale aspect. “We zijn het resultaat van een van de grootste bouwopgaven die Nederland ooit gekend heeft, en we weten wat er nodig is om volkshuisvesting en ruimtelijke ordening op de lange termijn te waarborgen,” zegt Bezuijen. Volgens hem is investeren in het sociale weefsel en de voorzieningen cruciaal voor het behoud van de leefbaarheid in de New Towns.
New Towns als oplossing voor de woonvraag van nu
Ondanks de uitdagingen blijven de New Towns belangrijk voor de huidige woningmarkt. Ze zijn nog steeds aantrekkelijk voor jonge gezinnen vanwege de gunstige prijs-kwaliteitverhouding van huizen met tuin. De gemeenten werken al hard aan het meer toekomstbestendig maken van hun steden door te investeren in buurtvoorzieningen en jongerenwerk. Met extra steun van het Rijk kunnen grotere problemen worden voorkomen, zodat de New Towns een blijvende rol kunnen spelen in het vervullen van de woonvraag van vandaag.
Over New Towns
De New Town Alliantie bestaat uit zeven voormalige groeikernen: Almere, Capelle aan den IJssel, Helmond, Nieuwegein, Nissewaard, Purmerend en Zoetermeer. Deze steden werden in de jaren ’70 en ‘80 door de overheid aangemerkt als groeikernen, bedoeld om de woningvraag van die tijd op te vangen. Tegenwoordig wonen er zo’n 1,3 miljoen mensen in deze New Towns.
Grasduinen in het gehele rapport kan hier.
