Regionaal – De landelijke trend van politieke fragmentatie en afnemend vertrouwen in de politiek heeft steeds meer invloed op het lokale en provinciale bestuur. Dat blijkt uit het tweejaarlijkse rapport Staat van het Bestuur 2024. Hoewel het decentraal bestuur een eigen dynamiek kent met veel lokale partijen en betrokken politici, zorgen landelijke ontwikkelingen voor uitdagingen.
Een opvallende bevinding is dat inwoners lokale en provinciale politiek grotendeels door een nationale bril bekijken. Dit heeft gevolgen voor de herkenning en waardering van het decentrale bestuur. Zo blijkt dat slechts de helft van de inwoners weet wie hun burgemeester is, en dat weinig kiezers bekend zijn met provinciale kandidaten of waterschapsthema’s.
Fragmentatie bemoeilijkt bestuurlijke stabiliteit
Net als op nationaal niveau is er sprake van toenemende politieke versplintering op lokaal niveau. Dit heeft geleid tot complexere collegeonderhandelingen en minder stabiele coalities. Opvallend is dat lokale partijen een steeds groter aandeel van de zetels innemen. Dit kan duiden op een groeiende voorkeur voor bestuur dat dichter bij de burger staat, maar ook op een proteststem tegen traditionele partijen.
Agressie en intimidatie tegen lokale politici
Een zorgwekkende trend is de toenemende agressie tegen lokale bestuurders. Bijna de helft van hen heeft te maken gehad met bedreigingen of intimidatie, waarbij online agressie het meest voorkomt. Vooral vrouwelijke politici krijgen vaker te maken met ernstige bedreigingen, wat voor sommigen zelfs reden is om hun politieke carrière te heroverwegen.
Vertrouwen in democratie: gemengd beeld
Hoewel Nederlanders de democratische rechtsstaat waarderen, bestaan er uiteenlopende opvattingen over hoe deze moet functioneren. Zo vindt 36 procent van de kiezers dat een sterke leider regels mag buigen om doelen te bereiken. Het vertrouwen in instituties zoals de rechterlijke macht en het verkiezingsproces blijft hoog, maar het vertrouwen in de nationale politiek is laag en fluctueert sterk.
Meer regionale samenwerking, maar met democratische bezwaren
Steeds meer overheidslagen werken samen om complexe maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Toch ervaren gemeenteraden en provinciale staten vaak een gebrek aan invloed op regionale besluitvorming, wat kan bijdragen aan een gevoel van bestuurlijke afstandelijkheid.
Lees het gehele rapport hier.
Gebrek aan draagvlak en de capaciteit om draagvlak bij de burgerij op te bouwen (i.p.v. af te breken) lijken mij een belangrijke oorzaak voor het wantrouwen in de (gehele) politiek.