Amsterdam / Rotterdam – De Vervoerregio Amsterdam en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag hebben gezamenlijk officieel bezwaar ingediend bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) tegen de geplande bezuiniging van 110 miljoen euro op het openbaar vervoer. Volgens de regio’s is de korting niet alleen onrechtvaardig, maar ook in strijd met fundamentele beginselen van behoorlijk bestuur.
De organisaties noemen het indienen van het bezwaarschrift een uitzonderlijke stap. “Dit is geen lichtzinnige beslissing geweest,” zegt Melanie van der Horst, voorzitter van de Vervoerregio Amsterdam. “Het maken van bezwaar is een zware maatregel die we liever niet inzetten. Maar we zien geen andere optie. Het Rijksgeld is bedoeld om onze wettelijke taken uit te voeren: goed openbaar vervoer organiseren. Die taken zijn niet veranderd, dus valt deze bezuiniging niet te rechtvaardigen.”
Volgens de regio’s komt de bezuiniging voort uit een administratieve misrekening van het Rijk. “Die fout wordt erkend, maar de bezuiniging wordt toch doorgezet. Met desastreuze gevolgen voor de ov-reizigers,” aldus Jan van Zanen, voorzitter van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. “Voor die mensen nemen we het op. Er dreigt tot 20% minder aanbod van bussen en forse prijsstijgingen in het hele netwerk van bus, tram en metro. Dat moet je niet willen, en wij willen dat voorkomen.”
Structurele klap voor de BDU
De bezuiniging is gericht op de zogenoemde Brede Doeluitkering (BDU), de structurele financieringsbron waarmee de vervoerregio’s hun wettelijke ov-taken uitvoeren. Deze gelden zijn cruciaal voor onder meer het aanbesteden van bus-, tram- en metrovervoer, het onderhoud van railinfrastructuur en investeringen in regionale mobiliteit. Volgens de regio’s is de BDU ten onrechte aangemerkt als een projectmatige specifieke uitkering (SPUK), terwijl het in de praktijk een structurele uitkering betreft.
Het kabinet-Schoof had in het hoofdlijnenakkoord aangekondigd om alle SPUK’s over te hevelen naar het Gemeente- of Provinciefonds en daar 10% op te besparen omwille van efficiëntie. De vervoerregio’s betogen echter dat de BDU geen projectsubsidie is, maar een essentiële structurele uitkering – en daarmee buiten de voorgestelde besparing zou moeten vallen.
In strijd met behoorlijk bestuur
De regio’s stellen in hun bezwaar dat de bezuiniging is opgelegd zonder tijdige dialoog, zonder compensatie en zonder enige aanpassing in hun verantwoordelijkheden. Daarmee is er volgens hen sprake van onbehoorlijk bestuur. In het bezwaarschrift beroepen ze zich op meerdere bestuursrechtelijke beginselen: het vertrouwensbeginsel, rechtszekerheidsbeginsel, gelijkheidsbeginsel, zorgvuldigheidsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel.
“Het is niet alleen een kwestie van geld,” aldus Van der Horst. “Het gaat over de manier waarop het Rijk met decentrale overheden omgaat en over het belang van betrouwbaar en bereikbaar openbaar vervoer voor miljoenen mensen.”
Het bezwaarschrift is bovendien een opstap naar mogelijke juridische vervolgstappen. Eerder zijn vergelijkbare eenzijdige bezuinigingen van het Rijk, zoals op de jeugdzorg, met succes aangevochten.
Gevolgen voor reizigers
Als de bezuiniging doorgaat, vrezen de regio’s dat het ov-aanbod drastisch moet worden ingekrompen. Er wordt gesproken over tot 20% minder bussen in de dienstregeling, hogere tarieven voor reizigers en het uitstellen van noodzakelijke onderhouds- en verbeterprojecten aan de infrastructuur. “Dat raakt vooral mensen die afhankelijk zijn van het ov: scholieren, studenten, ouderen en werkenden,” stelt Van Zanen.
De vervoerregio’s roepen het ministerie op om de bezuiniging alsnog terug te draaien en met hen in overleg te treden over een rechtvaardige en zorgvuldige aanpak. “We nemen het op voor onze reizigers en onze steden. Deze beslissing moet van tafel,” besluiten de voorzitters.
Relevante artikelen:
