Purmerend – De gemeente Purmerend staat sinds 2022 in de top van Noord-Hollandse gemeenten als het gaat om explosie-incidenten. In totaal werden er in ruim drie jaar tijd 46 meldingen gedaan van (pogingen tot) explosies in de stad. Daarmee staat Purmerend op de tweede plek in de regio, na Alkmaar. De meeste incidenten vonden plaats in 2023, met een uitschieter van 22 explosies. In 2024 bleef het aantal hoog, met 19 meldingen, en in de eerste vier maanden van 2025 zijn er al drie geregistreerd.
Waar explosies eerder vooral in grote steden voorkwamen, ziet de politie sinds april 2023 ook in middelgrote steden als Purmerend een duidelijke toename. Uit cijfers van de themacel Excessief Geweld blijkt dat alleen Alkmaar (48 incidenten) tot nu toe meer explosies kende dan Purmerend (46). Den Helder volgt met 44 incidenten. In de meest recente periode – van januari 2024 tot en met februari 2025 – staat Purmerend met 22 incidenten op een gedeelde vierde plaats, samen met Haarlemmermeer.
Motieven veelal onbekend
De precieze motieven achter de explosies zijn in veel gevallen onbekend. Toch vermoedt de politie dat zakelijke conflicten, relationele problemen, onderlinge ruzies in jeugdgroepen en druggerelateerde zaken vaak een rol spelen. De gebruikte explosieven variëren van zwaar illegaal vuurwerk zoals cobra’s tot molotovcocktails en brandversnellers. In sommige gevallen lijkt er sprake van baldadigheid of vandalisme, maar dat valt niet altijd uit te sluiten of te bewijzen.
Veel slachtoffers weten niet waarom juist hun woning of pand doelwit is geworden. De uitvoerders zijn vaak jonge mannen met een laag inkomen, weinig opleiding en beperkte perspectieven. Ze worden veelal via sociale media geronseld voor een kleine vergoeding, die ze niet altijd daadwerkelijk ontvangen. De opdrachtgevers blijven vrijwel altijd buiten beeld.
Integrale aanpak
De gemeente Purmerend heeft in reactie op de explosiegolf een integrale aanpak ontwikkeld die zich in vier fasen afspeelt. In de beleidsmatige fase is sinds januari 2024, na een wijziging van de Gemeentewet, de mogelijkheid ontstaan om ook woningen en niet-publieke panden tijdelijk te sluiten na een aanslag. Hier is inmiddels al gebruik van gemaakt. Ook wordt gericht opgetreden tegen het bezit van illegaal vuurwerk. In de preventieve fase ligt de focus op jongeren, die opvallend vaak als uitvoerder betrokken zijn. Scholen worden hierbij ondersteund en er is structureel overleg over zorgelijke signalen. Daarnaast zijn er campagnes gevoerd via Meld Misdaad Anoniem, onder meer via Snapchat, om jongeren direct te bereiken.
In de acute fase wordt na een incident snel geschakeld met woningcorporaties, justitie, politie en buurtbewoners. Zo nodig worden bestuurlijke maatregelen getroffen zoals het sluiten van woningen of het plaatsen van cameratoezicht. De communicatie richting de buurt is intensief, met brieven, informatiebijeenkomsten en oproepen om anoniem te melden. In de vervolgfase blijft de gemeente betrokken bij de nazorg voor slachtoffers, de monitoring van vervolging en de afschaling van maatregelen.
Purmerend als voorbeeld hoe het moet
De explosies in Purmerend hebben geleid tot een nauwe samenwerking tussen gemeente, politie, Openbaar Ministerie, woningcorporaties en welzijnsorganisaties. Het doel is altijd om de openbare orde zo snel mogelijk te herstellen en bewoners het gevoel van veiligheid terug te geven. De aanpak in Purmerend wordt inmiddels als voorbeeld gezien voor andere gemeenten. Er is intensief contact met onder meer Amsterdam en via landelijke platforms worden ervaringen en strategieën gedeeld.
Purmerend participeert ook in het Strategisch Offensief tegen Explosies, een landelijke aanpak onder leiding van de burgemeester van Rotterdam. Hierin werken ruim twintig organisaties samen aan concrete interventies, waaronder betere grenscontrole op illegaal vuurwerk en het delen van expertise.
Plaats twee met meeste explosies
De cijfers onderstrepen de urgentie van de aanpak. Sinds 2022 staat Purmerend op plaats twee van de gemeenten met de meeste explosies in Noord-Holland. Alleen Alkmaar scoorde hoger. In de laatste veertien maanden is Purmerend gezakt naar een gedeelde vierde plek, maar het aantal incidenten blijft aanzienlijk.
Ondanks de inzet van veel partijen blijft preventie moeilijk, omdat de oorzaak van dit geweld vaak buiten het bereik van lokale instanties ligt. De gemeente benadrukt dat samenwerking, maatwerk en blijvende aandacht essentieel zijn om dit type geweld het hoofd te bieden.
