Amsterdam – Uit recente gegevens blijkt dat steeds meer huishoudens in Nederland problemen ondervinden bij het terugleveren van hun opgewekte zonnestroom aan het elektriciteitsnet. Netbeheerder Liander rapporteert dat in de eerste helft van 2023 het aantal gevallen van overschot aan zonnestroom gemiddeld drie keer zo hoog was in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar.
Het probleem doet zich met name voor wanneer het laagspanningsnet, dat het elektriciteitsnet op wijkniveau betreft, overbelast raakt door de grote hoeveelheid zonnestroom die tegelijkertijd wordt teruggeleverd. Dit kan leiden tot spanningsproblemen. Om overbelasting te voorkomen, schakelen de omvormers van zonnepanelen automatisch uit.
De toename van spanningsproblemen is het gevolg van de groeiende populariteit van zonnepanelen bij huiseigenaren. Het elektriciteitsnet in veel wijken is echter niet ontworpen om grootschalige, gelijktijdige teruglevering van zonnestroom te accommoderen. Op zonnige dagen wordt er meer zonnestroom opgewekt dan het net kan verwerken.
In het werkgebied van Liander, dat Noord-Holland, Flevoland, Friesland, Gelderland en een deel van Zuid-Holland omvat, is het aantal daken met zonnepanelen in de eerste helft van 2023 met 15% gestegen. Op meer dan 870.000 daken liggen nu zonnepanelen. De provincies Friesland, Flevoland, Gelderland, Noord-Holland en het Liander-deel van Zuid-Holland hebben allemaal een toename in het aantal installaties laten zien, variërend van 14% tot 16%.
Overbelasting
Wanneer er meer elektriciteit wordt opgewekt dan een huishouden verbruikt, wordt het overschot aan elektriciteit teruggeleverd aan het net. Dit kan leiden tot overbelasting van het elektriciteitsnet. In de eerste helft van 2023 ontving Liander meer dan 3.400 meldingen van klanten die tijdelijk hun zonnestroom niet konden terugleveren, ruim drie keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar.
Overspanning kan schade aan apparatuur veroorzaken of het risico op kortsluiting vergroten. Om dit te voorkomen, schakelen omvormers tijdelijk uit wanneer er sprake is van overspanning. Dit kan echter vervelend zijn voor huishoudens met zonnepanelen, aangezien de opgewekte zonnestroom niet langer wordt teruggeleverd en het vaak onmogelijk is om de eigen opgewekte stroom te gebruiken.
Direct gebruiken
Liander adviseert huishoudens om de opgewekte stroom direct te gebruiken op het moment dat deze wordt gegenereerd. Dit wordt met name belangrijk met de afbouw van de salderingsregeling in 2025. Huishoudelijke apparaten zoals wasmachines, drogers en vaatwassers kunnen overdag, wanneer de zon volop schijnt, worden ingeschakeld. Ook het gebruik van slimme apparaten die geprogrammeerd kunnen worden om op piekmomenten te werken, kan helpen om de opgewekte stroom direct te verbruiken en de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.
Hoewel dit een win-win lijkt, ervaren netbeheerders in de praktijk dat de toenemende belasting van de elektriciteitsnetten in buurten en wijken niet altijd afdoende kan worden opgelost. Het verzwaren van de netten in woonwijken vereist een aanzienlijke capaciteitsuitbreiding, waarbij de huidige capaciteit vervijfvoudigd moet worden. Totdat de netten op toekomstbestendige wijze zijn verzwaard, zal het vaker voorkomen dat zonnestroom niet kan worden teruggeleverd aan het net.
