Regionaal – De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft recentelijk richtlijnen voorgesteld voor de regulering van warmtenetten, ook wel bekend als stadsverwarming. Minister Rob Jetten (Energie) werkt aan momenteel aan nieuwe regels voor warmtenetten. De richtlijnen van de ACM zijn bedoeld om consumenten te beschermen tegen buitensporige kosten. Ook zouden ze het gebruik van warmtenetten in Nederland transparanter en eerlijker maken.
Een van de belangrijkste wijzigingen is het vaststellen van maximumtarieven voor warmtenetten, om te voorkomen dat gebruikers worden geconfronteerd met onredelijk hoge kosten. Ook wordt er onderzocht hoe de overstap van warmtenetgebruikers naar alternatieve energiebronnen vergemakkelijkt kan worden, om zo hun afhankelijkheid van warmtenetten te verminderen.
Momenteel zijn ongeveer een half miljoen huishoudens in Nederland aangesloten op warmtenetten. Deze netwerken worden gezien als essentieel voor het verduurzamen van de energievoorziening. Het streven is om tegen 2030 nog eens 500.000 huishoudens aan te sluiten op warmtenetten, en de voorgestelde richtlijnen moeten dit doel ondersteunen.
Afscheid van de gasprijs: Tarieven gebaseerd op kosten
Een aanzienlijke verschuiving in de voorgestelde regelgeving is het loskoppelen van de tarieven voor warmtenetten van de gasprijs. Momenteel zijn deze tarieven gekoppeld aan de schommelingen van de gasprijzen, wat tot ongenoegen heeft geleid bij consumenten. Onder de nieuwe regels zullen de tarieven eerder gebaseerd zijn op de daadwerkelijke kosten die energieleveranciers maken, zoals investeringen in nieuwe warmtenetwerken. Hoewel deze aanpak wordt gezien als positief, waarschuwt de ACM voor mogelijke prijsvariaties tussen verschillende warmtenetten en het risico op hoge tarieven. Er wordt daarom nagedacht over aanvullende maatregelen om deze risico’s te beperken.
Consumentenbescherming en toezicht op leveranciers
De ACM pleit voor uitgebreidere mogelijkheden om de betrouwbaarheid van energieleveranciers te evalueren, om te voorkomen dat onbetrouwbare leveranciers actief kunnen blijven op de warmtenetmarkt. De huidige plannen van minister Jetten richten zich voornamelijk op grotere leveranciers, maar de ACM wil deze bevoegdheden ook uitbreiden naar kleinere spelers.
Toch hebben de voorgestelde nieuwe regels kritiek ontvangen van energieleveranciers. Minister Jetten heeft plannen om de netwerken onder gemeentelijk eigendom te plaatsen, wat stuit op weerstand van energieleveranciers die zelfs investeringen in nieuwe projecten hebben stopgezet vanwege deze voornemens. De ACM wil dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt over de eigendomsstructuren. De autoriteit is bang dat het anders investeringen in de weg zal staan. De nieuwe regels zouden naar verwachting in het begin van 2025 van kracht worden.
In richting van eerlijke tarieven: Innovaties voor warmtenetten en bescherming van gebruikers
Op dit moment fluctueren de tarieven voor warmtenetten mee met de gasprijs, maar dat gaat veranderen. Het voorstel is dat er wordt overgestapt naar ‘kostengebaseerde tarieven’, waarbij de prijzen worden bepaald op basis van de daadwerkelijke kosten voor het leveren van warmte. Hierbij betalen gebruikers alleen voor de werkelijke kosten, met mogelijk een redelijk rendement voor investeerders, maar zonder onnodige winst. Deze aanpak wordt vaak gebruikt voor diensten waar geen concurrentie is, waardoor er geen prikkel is om de tarieven laag te houden, wat kan leiden tot onredelijk hoge kosten.
Structuur van kostengebaseerde tarieven voor warmtenetten
De tarieven voor warmtenetten omvatten diverse elementen:
- Operationele kosten (OPEX): Kosten voor het dagelijkse functioneren van het netwerk.
- Investeringen (CAPEX): Uitgaven voor het aanleggen en uitbreiden van het warmtenet.
- Rendement op geïnvesteerd kapitaal: Winst gebaseerd op het geïnvesteerde bedrag.
Met kostengebaseerde tarieven wordt enkel winst gemaakt op het daadwerkelijk geïnvesteerde kapitaal. Deze componenten worden vastgelegd in een referentiemodel.
Bescherming en toezicht voor gebruikers
Bij kostengebaseerde tarieven is streng toezicht nodig om redelijke kosten te waarborgen, vooral omdat gebruikers niet kunnen overstappen naar andere leveranciers. Strikte boekhoudregels en transparantie zijn essentieel voor dit toezicht. Een uniforme boekhouding vergemakkelijkt vergelijking tussen projecten en biedt inzicht in kosten voordat gemeenten gezamenlijke warmtesystemen opzetten. Hierdoor kunnen toezichthouders de kostenstructuur controleren.
Internationale inzichten en nieuwe richtlijnen
Internationale informatie over de kosten en voordelen van warmtenetten wordt gebruikt om het TNO-referentiemodel voor warmtetarieven op te stellen. Deze aanpak verbetert het lokale en nationale toezicht op warmtenetten door middel van vergelijkingen en centrale kostenregistratie. Door de vergelijking van plannen en kosten, en de vastlegging van de kosten in een centrale catalogus, wordt lokaal en nationaal toezicht op warmtenetten beter mogelijk.
De ACM waarschuwt het risico op hoge tarieven.
Denk eens aan de ellende bij SVP.
In februari van dit jaar was er een lekkage in de biowarmtecentrale door serieuze technische problemen met grote financiële gevolgen.
Dit heeft niet alleen gevolgen voor de financiële huishouding van de gemeente Purmerend, maar mogelijk ook voor de tarieven van de klanten, werd er al gezegd.
En nu dit.
Dan weet u (en ik) wie er voor opdraait.