Het Nationaal Preventieakkoord (NPA) dat in 2018 werd gesloten om het percentage rokers, mensen met overgewicht en problematische drinkers te laten dalen, heeft naar verwachting onvoldoende effect.
Dat blijkt uit een modelberekening van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De ambities voor 2040 worden bij alle drie deze thema’s niet gehaald, tenzij er extra en stevigere maatregelen zoals verhoging van accijnzen worden genomen.
Het RIVM heeft voor het eerst uitgebreid berekend of de doelen voor 2040, met de voortgang tot nu toe, worden gehaald. Er is gekeken hoe de situatie in 2040 zal zijn met én zonder de afspraken die de overheid met ruim 70 partijen heeft gemaakt. Het gaat om maatregelen op het gebied van onder meer voorlichting, wetgeving, prijsbeleid en gezonde leefomgeving.
Roken
Uit de berekening blijkt dat het aantal rokers in 2040 iets verder zal zijn gedaald met de afspraken dan zonder. Maar de ambitie om het roken onder volwassenen terug te brengen tot maximaal 5% wordt niet gehaald. Volgens de berekeningen rookt dan nog ongeveer 10% van de volwassenen, terwijl dat zonder de afspraken 13% zou zijn.
Ook zal nog 4% van de 12- tot 16-jarigen roken, terwijl de ambitie is dat in 2040 geen enkele jongere meer rookt. Om de ambities te bereiken, zijn extra maatregelen nodig, zoals extra prijsverhogingen, boven op de verhogingen die al zijn afgesproken.
Overgewicht
Ook de ambitie om de stijging in overgewicht om te buigen in een daling, wordt volgens de berekeningen niet gehaald. De ambitie is dat in 2040 maximaal 38% van de volwassenen en maximaal 9,1% van de kinderen (4 t/m 17 jaar) overgewicht heeft. Maar volgens de berekeningen komt dit met de afspraken uit op ruim 55% van de volwassenen.
Zonder afspraken zou dat 58% zijn. Het aantal kinderen met overgewicht zal in 2040 ongeveer 14% (met de afspraken) in plaats van 15% zijn (zonder de afspraken). Extra en stevigere maatregelen kunnen bijdragen aan het behalen van de ambitie. Denk aan gezond voedsel goedkoper maken, verkooppunten van ongezond voedsel beperken, of het verder beperken van reclame voor ongezond voedsel.
Alcoholgebruik
De berekening van het RIVM maakt verder duidelijk dat de afspraken die gemaakt zijn om problematisch drinken te verminderen in de praktijk onvoldoende impact hebben. De ambitie is 5% problematische drinkers in 2040. Uit de berekening blijkt dat deze groep met de afspraken nauwelijks daalt en uitkomt op ongeveer 8% in 2040.
Extra en stevigere maatregelen, zoals prijsverhogingen, alcoholhoudende dranken minder beschikbaar maken en reclame beperken kunnen bijdragen aan het behalen van deze ambitie.
Niet voldoende
Het RIVM benadrukt dat het Nationaal Preventieakkoord wel degelijk positieve effecten heeft op de volksgezondheid, maar dat deze niet voldoende zijn om de ambities te realiseren. Het instituut adviseert om de huidige maatregelen te intensiveren en aan te vullen met extra en stevigere maatregelen.
Ook pleit het RIVM voor een integrale aanpak, waarbij de verschillende thema’s en doelgroepen met elkaar worden verbonden. Zo kunnen synergievoordelen worden behaald en kan de gezondheid van de Nederlandse bevolking worden verbeterd, geeft het RIVM aan.
