Purmerend – Er raast een oorlog door de straten van de gemeente Purmerend. Woningen worden meedogenloos onder vuur genomen of bestookt met brandbommen, vermoedelijk door kwetsbare jongeren die worden geronseld door de ‘grote jongens’. Als deze jongeren eenmaal verstrikt zitten in de criminaliteit, is het erg lastig om daar weer uit te komen.
Het is midden in de nacht en muisstil in Middenbeemster als er plots een enorme knal klinkt bij één van de zandkleurige rijtjeshuizen aan de Groenveld. Het vers gemaaide hofje waar de wijk omheen is gebouwd, licht op door uitslaande vlammen. Buren schrikken wakker en zien hoe de bewoner net op tijd haar huis uit weet te vluchten terwijl het vuur om zich heen slaat.
Die nacht, afgelopen 14 april, wordt de voordeur van de woning getroffen door een brandbom. Het is de vierde gewelddadige aanslag in de gemeente Purmerend in vijf dagen. In de dagen daarna zullen er nog meer volgen. Wat is hier aan de hand?
Een doorsnee gezin
De politie spreekt van een crimineel conflict. Er is inmiddels opgeschaald met een Team Grootschalige Opsporing (TGO), twee verdachten van 20 en 21 jaar oud zitten nog vast en vier woningen verspreid over de hele gemeente zijn dichtgetimmerd. Verder wil de politie maar weinig kwijt over de situatie.
De getroffen woning in Middenbeemster wordt volgens de buren al meer dan tien jaar bewoond door een doorsnee gezin: vader, moeder en twee zonen van rond de twintig. Maar de laatste jaren is het er wel vaker onrustig, aldus de buren. Ze zien de jongens thuiskomen met dure spullen en in dure wagens stappen. Ook is de politie al vaker aan de deur geweest. “Toen ze nog jonger waren, kon de buurt zich nog over ze ontfermen”, aldus een omwonende. “Maar dat gaat nu niet meer.” De buren die we spreken willen niet met hun naam genoemd worden uit angst voor repercussies. Het gezin slaapt sinds de brandbom niet meer thuis.
Kwetsbare jongeren
“Wij herkennen zeker dat er jonge jongens zijn, die worden gerecruteerd voor criminele activiteiten”, vertelt Wouter Burger. Burger is directeur van Clup Welzijn, een maatschappelijke organisatie en beheerder van meerdere inloophuizen in Purmerend. “Maar ook een doelgroep die vaak licht verstandelijk beperkt of kwetsbaar is”, legt hij uit. “Daar richten de grote jongens zich op om ze criminele activiteiten te laten uitvoeren.” Hij benadrukt wel dat dit om incidenten gaat, het gaat niet om alle jongeren maar ‘sommige jongeren.’
Op de ranglijst van meest ondermijningsgevoelige gemeenten staat Purmerend op plek 56 van de 352, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws (2022). Hierbij worden gemeenten gerangschikt op basis van twintig indicatoren. Kijken we naar de indicator ‘Hoogrisicojongeren’, met andere woorden in hoeverre zijn jongeren in potentie jonge aanwas voor drugscriminaliteit, dan staat Purmerend op nummer negen van alle gemeenten in Nederland.
De zoon van de Purmerendse Miranda* viel hier ook aan ten prooi. Een combinatie van slecht presteren op school, veel blowen en foute vrienden leidde hem uiteindelijk het criminele circuit in. Op zijn zeventiende had hij vastgezeten voor een diefstal onder bedreiging, verkocht hij drugs op straat en rookte zo’n veertien joints per dag.
Als haar zoon wordt gearresteerd op verdenking van drugsdealen, is Miranda de wanhoop nabij. “Dat was het absolute dieptepunt”, legt ze uit. Ze zag haar zoon nog maar nauwelijks. Om acht uur ‘s ochtends ging hij de straat op en kwam pas laat weer thuis. Als hij zijn telefoon al opnam, was hij aan het ‘chillen met vrienden.’ Meer kwam er niet uit. Ze raakt geëmotioneerd als ze erover vertelt. In een laatste poging hem te redden schrijft ze een brandbrief naar alle instanties die hem zouden kunnen helpen.
Preventief handelen
Dankzij instanties als Clup Welzijn en Yes We Can Kliniek lukt het Miranda om haar zoon van de straat te houden. Afgelopen januari werd hij 18 jaar oud. Een feestje zat er op dat moment niet meer in. Inmiddels is Miranda zijn curator, is hij afgekickt van het blowen en houdt zijn moeder hem al weken binnen. Weg van de straat en de verkeerde ‘vrienden’.
Maar als zo’n jongen eenmaal in het criminele circuit zit, is het heel lastig om het tij te keren, vertelt Egest Cika, coördinerend jongerenwerker bij Clup Welzijn. Daarom hameren zij juist op een preventieve aanpak; helpen bij sociale contacten, zoeken naar werk, opleiding, naar school gaan en contact met ouders.
Inmiddels kennen de jongerenwerkers van Clup Welzijn bijna alle jongeren in Purmerend, legt Cika uit. Op het moment dat zij lucht krijgen van problemen, dat kan gaan via leraren, de gemeente of radeloze ouders, dan staan ze op de stoep. De kunst zit hem in het op tijd bereiken van de jongeren. “En soms blijven we wel maanden in contact, totdat het weer de goeie kant op gaat.”
Het volgende doelwit
Er lijkt nog geen einde te komen aan de golf van geweld in Purmerend. Vorige week moest een restaurant op de Koemarkt eraan geloven. Vier woningen zijn inmiddels al dichtgetimmerd. De bewoners kunnen voorlopig niet terugkeren, als dat al ooit mogelijk is.
Ook Purmerender Brian is slachtoffer geworden van het geweld in zijn stad. Het huis van zijn vriendin in de Weverstraat werd geraakt door een brandbom toen zij daar samen lagen te slapen. Vier dagen eerder werd de voorgevel ook al beschoten. Brian snapt niet waarom het huis van zijn vriendin doelwit is, hij gaat ervan uit dat ze het op de verkeerde deur hebben gemunt. De politie bevestigt dit vermoeden.
Weken later zit de schrik er in Purmerend nog goed in. Politiecamera’s houden de getroffen straten scherp in de gaten, terwijl de bewoners proberen het normale leven weer op te pakken. Buren reageren wantrouwend op vragen van NH. Niemand lijkt nog zijn of haar vingers te willen branden aan de golf van geweld. Uit angst dat hun voordeur het volgende doelwit wordt.
Miranda prijst zichzelf gelukkig dat haar zoon weer thuis op de bank zit. Er is nog een lange weg te gaan, maar de eerste stappen zijn gezet. Ze raadt ouders met dezelfde problemen aan om sterk te blijven en hun kind niet los te laten. “Want met wat ik nu allemaal zie gebeuren in Purmerend weet je nooit waar je jouw kind terug gaat vinden. In de cel, in de goot of nog erger.”
Auteur: Melle Bos – NH-Nieuws
Relevante artikelen:
